در ترمیم تادون شانه مسئله بسیار مهم این است که در اکثر موارد آسیبهای شانه نیازی به مداخله جراحی ندارد. برخی از مشکلات آسیبهای خفیف و کشیدگی را میتوان با استراحت در منزل، درمان کرد. آسیبهای نسبتا شدید تا چند ماه نیازمند بردباری بوده تا بتوانند عملکرد سابق خود را بازیابند. در آسیبهای بسیار شدیدتر نیز ممکن است که به انجام عمل جراحی نیاز شود.
تاندونهای موجود در شانه به بلند کردن و چرخاندن شانه کمک میکنند، همچنین مفصل شانه را نیز پایدار نگه میدارند. در بیشتر موارد، وجود پارگیهای عمده در قسمت تاندون یا رباطهایی که به سر استخوان بازو وصل میشوند، نیازمند جراحی هستند. معمولا نیز انجام عمل جراحی در این موارد با حداقل تهاجم بهوسیله آرتروسکوپ انجام میگیرد.
زمان ترمیم تاندون شانه در حدود شش هفته طول میکشد. در ابتدا استخوان بهبود مییابد. سه ماه نیز زمان لازم است تا اتصالی نسبتا قوی بین استخوان و تاندون بهوجود بیاید. همچنین بین شش تا نه ماه نیز تا کامل شدن اتصال کامل این بخش به استخوان زمان نیاز است. البته بهبود یافتن، از بیمار به بیمار دیگر متفاوت است و به میزان و شدت پارگی تاندون یا رباط بستگی دارد.
معمولا آسیبهای شانه بر اثر افتادن یا وارد شدن ضربه به بازو بهوجود میآید. همچنین با استفاده بیش از حد از شانه در برخی ورزشها یا کارهایی که با شانه زیاد سروکار دارند، موجب آسیبدیدگی یا پارگی شانه خواهد شد. با گذشت زمان سایش و پارگی تاندون بیشتر میشود و عوارض آسیب بر شانه نمایانتر خواهد شد. درد شانه نیز شدیدتر احساس خواهد شد.
مراقبت در منزل، میتواند بسیاری از مشکلات کشیدگی تاندون را درمان کند. با صلاحدید پزشک، شانۀ خود را استراحت دهید. میتوانید از بستههای یخ بهصورت غیرمسقیم روی شانه استفاده کنید. همچنین استفاده از داروهای مسکن مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز میتواند بسیار کمککننده باشد و درد و تورم را کاهش دهد. بیشترین موردی که به بیمار در درمان و تسریع بهبود پارگی و کشیدگی شانه کمک میکند، انجام مرتب تمرینات فیزیوتراپی است. این کار خیلی زود قدرت و حرکت دوباره را به شانه بازخواهد گرداند.
اگر شانه پس از 6 تا 12 ماه بهبود نیافت و درد کاملا از بین نرفت، نشاندهندۀ این است که پارگی از بین نرفته است. در برخی موارد که بیمار برای کار یا ورزش حرفهای، متکی بر شانۀ خود است، میتوان از عمل جراحی بسته استفاده کرد، در این حالت هم درد تسکین داده میشود و هم عملکرد سابق به شانه بازمیگردد. برخی از این عملها بهصورت سرپایی انجام میشود و نیازی به بستری در بیمارستان نیست.
هنگام عمل جراحی، در برخی موارد بیمار بیهوشی عمومی دریافت خواهد کرد. این بیهوشی بسیار سطحی بوده و فقط به معنای عدم احساس درد در حین عمل جراحی است. بیحسی منطقهای نیز در برخی موارد انجام میشود. همچنین به بیمار دارویی داده میشود که در حین عمل نیمهخواب باشد تا دردی را احساس نکند.
روشهای معمول ترمیم تاندون شانه
سه روش معمول جهت ترمیم پارگی این عضو از بدن استفاده میشود که ما در اینجا به اختصار به آنها میپردازیم.
اولین روش جراحی پارگی تاندون شانه به روش عمل باز است. در حین ترمیم به روش عمل باز برش جراحی صورت میگیرد، عضلات بزرگ جابجا میشوند و ترمیم انجام میگیرد. این نوع ترمیم بیشتر برای تاندونهای کامل پاره شده و پیچیده انجام میگیرد.
دومین روش، انجام جراحی به روش آرتروسکوپی است. دستگاه آرتروسکوپ از طریق برش بسیار کوچکی که داده میشود، وارد شانه شده و داخل شانه را روی مانیتور به پزشک نشان میدهد. این دستگاه به پزشک اجازه میدهد که قسمتهای مختلف و آسیبدیدۀ شانه را بدون شکاف دادن پوست، مشاهده کند. در طی انجام این عمل یک تا سه برش خیلی کوچک (3 تا 5 سانتیمتر) زده میشود تا دستگاه وارد شانۀ بیمار شود.
عمل نیمه باز ترکیبی از عمل جراحی باز و آرتروسکوپی است. در حین این عمل هرگونه بافت تاندونی آسیبدیده یا شکستگی استخوان را با یک شکاف کوچک، ترمیم کرده و سپس پارگی تاندون را توسط آرتروسکوپی اصلاح میکنند.
باید توجه داشت که بلافاصله پس از جراحی، درد تسکین پیدا نمیکند و ممکن است که حتی تا چندین ماه نیز طول بکشد تا شانۀ آسیبدیده احساس بهتری داشته باشد. تا زمان بهبودی نسبی، میتوان با صلاحدید پزشک از داروهای ضد درد و مسکن استفاده کرد. بعد از عمل از بیمار خواسته میشود که تا جایی که امکان دارد شانه خود را بیحرکت نگه دارد. میتوان برای بیتحرکی کامل بازو از بازوبندهای طبی استفاده کرد تا تاندون رو به بهبودی در جای خود ساکن بماند.
از شش تا دوازده هفته پس از انجام جراحی، تنها مجاز به حرکتهای محدودی خواهید بود و باید از بلند کردن اجسام سنگین، همچنین فشار آوردن به شانه خودداری کرد؛ زیرا که اتصال تاندون به استخوان هنوز در روند بهبودی قرار دارد و وجود فشار روی شانۀ تازه ترمیم شده موجب پارگی بخیههای داخلی خواهد شد. زمان خواب نیز باید روی شانۀ سالم خود بخوابید تا وزن اضافی بدن روی شانۀ آسیبدیده تحمیل نشود.
بخش بسیار مهمی از روند درمان و بهبودی، انجام تمرینات فیزیوتراپی است. پزشک متخصص یا پزشک فوق تخصص شانه بعد از گذشت مدتی و با توجه به نیازهای فردی بیمار تمریناتی سبک را بهمنظور تقویت عضلات ضعیف، بهصورت روزانه به بیمار میدهد.
حرکات کششی و اصولی کمک میکند که شانه بتواند قدرت دوباره و دامنۀ حرکات خود را بازیابد. این تمرینات بدون اینکه فشار مضاعفی را روی مفصل شانه وارد کنند، از خشک شدن شانه جلوگیری کرده و آن را به تحرک وامیدارد. این حرکات به منظور جلوگیری از بهوجود آمدن اسکار که در صورت عدم حرکت در مفصل ایجاد میشود، نیز انجام میگیرد. تشکیل اسکار یا زخم، خود موجب محدود شدن حرکت در مفصل میشود.
در حالت کلی، جراحی تاندون پاره شده و سپس بهبودی پس از آن میتواند چالش بزرگی باشد که باید در حالت نرمال تا شش ماه صبوری کرد و بیشتر افراد پس از گذشت شش ماه به زندگی عادی خود بازمیگردند. مدت زمان بهبودی بسته به میزان و شدت آسیب بین افراد متفاوت است؛ اما در همۀ موارد باید دستورالعملهایی که توسط جراح ارتوپد به شما داده میشود را بهشدت رعایت کنید تا خطر عوارض به حداقل برسد و شانه بتواند عملکرد سابق خود را بازیابد.