شکستگی مچ پا هنگامی رخ میدهد که یک یا چند استخوان در مفصل مچ پا دچار شکستگی شوند. این عارضه میتواند در اثر پیچ خوردن یا وارد شدن ضربه مستقیم به پا ایجاد شود.
شدت شکستگی در این قسمت از استخوان در هر فردی متفاوت است، میتواند از ترکهای ریز استخوانی تا شکستگی که پوست شما را سوراخ میکند، باشد. اگر به تازگی دچار عارضهای در مچ پای خود شدهاید، باید به پزشک فوق تخصص زانو مراجعه کنید. چنانچه با علائم شکستگی مچ آشنایی ندارید و به دنبال راهکاری برای درمان آن هستید، ادامه مقاله را مطالعه فرمایید تا هر آن چیز که لازم است در این مورد بدانید برای شما ذکر کنیم.
علائم شکستگی مچ پا
ممکن است هنگامی که به مچ پای شما آسیبی وارد میشود، صدایی مانند خورد شدن یا شکستگی را بشنوید. اگر در این قسمت از پای خود دچار شکستگی شده باشید این علائم را نیز تجربه خواهید کرد:
- احساس درد شدید
- تورم
- کبودی
- احساس درد هنگام لمس
- به سختی راه رفتن یا حرکت دادن پا
- عدم تحمل وزن
- پای کج شده (جابهجایی در استخوان)
- سرگیجه (بهدلیل درد)
- خارج شدن استخوان از پوست
- خونریزی (در صورتی که استخوان پوست مچ پا را سوراخ کند)
علائم پیچ خوردگی مچ پا را با شکستگی اشتباه نگیرید
گاهی ممکن است مچ پا تنها دچار پیچخوردگی شده باشد و فردی احساس کند که شکستگی رخ داده است. رگبهرگ شدن یا پیچخوردگی مچ پا هنگامی رخ میدهد که پارگی یا کشیدگی رباط رخ داده باشد.
رباطها بافت محکمی دارند و استخوانها را در جای خود نگه میدارند. اگر دچار پیچخوردگی در مچ پا شده باشید، درد و تورم شدیدی را احساس خواهید کرد. درد و تورم نسبت به شدت پیچخوردگی در هر فردی متفاوت است.
اگر شکستگی پا رخ داده باشد، علائم دردناکتری از پیچخوردگی مچ پا احساس خواهید کرد. آسیبدیدگی به قدری است که قادر به راه رفتن نیستید. اگر میخواهید بهطور دقیق تشخیص داده شود که دچار پیچ خوردگی یا شکستگی شدهاید، تنها باید به متخصص ارتوپدی در تهران مراجعه کنید.
شکستگی مچ پا چگونه توسط پزشک تشخیص داده میشود
زمانی که به پزشک مراجعه میکنید، بسته به شدت آسیب وارد شده ممکن است پزشک از آزمایشهای مختلفی برای تشخیص دقیق نوع عارضه وارد شده استفاده کند که این موارد به شرح زیر است:
معاینه فیزیکی؛
پزشک مچ پا را از نظر تورم و با لمس کردن معاینه میکند. اگر هنگام لمس کردن رباط، درد داشته باشید، میتواند بهدلیل پیچ خوردگی باشد. اما، اگر احساس درد هنگام لمس استخوان ایجاد شود، احتمالا دچار شکستگی شدهاید. گاهی ممکن است از شما خواسته شود که حرکت کنید تا دامنه حرکات شما بررسی شود.
اشعه ایکس؛
زمانی که اشعه ایکس برای تشخیص مورد استفاده قرار میگیرد، شدت، نوع و محل دقیق آسیب وارد شده مشخص خواهد شد.
عکسبرداری همراه با فشار؛
این تست مشخص میکند که عارضه وارد شده به پا، نیاز به جراحی دارد یا خیر. در این تست پزشک به مچ پا فشار وارد میکند و عکسبرداری را انجام میدهد، اگر مفصل باز شود نشاندهنده این است که بیمار نیاز به ترمیم و جراحی دارد.
سیتیاسکن؛
با تصویربرداری سیتیاسکن تصاویر دقیقی از آسیبدیدگی مچ پا قابل مشاهده خواهد بود.
اسکن ام آر آی.
در ام آر آی از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده میشود تا استخوانها و بافت اطراف آن به خوبی قابل مشاهده باشند. در این نوع تصویربرداری این امکان به پزشک داده میشود تا شکستگیهایی که در اشعه ایکس قابل رویت نیست، در ام آر آی مشاهده شود.
علاوه بر شکستگی مچ پا، پارگی رباطها نیز قابل مشاهده و تشخیص خواهند بود.
درمان شکستگی مچ پا
بسته به هر نوعی از آسیبدیدگی، روش درمانی متفاوتی برای آن در نظر گرفته میشود، بهطور کلی روشهای درمانی که جهت کنترل علائم و درمان در نظر گرفته میشود به شرح زیر است:
یخ؛
بلافاصله پس از آسیب باید یخ را برای کاهش درد و تورم استفاده کنید. به این نکته توجه کنید که باید قبل از قرار دادن یخ، اطراف پوست خود را حوله بپیچید و سپس یخ را روی آن قرار دهید.
استفاده از آتل، گچ یا اسپلینت؛
اگر شکستگی مچ پا خفیف باشد با استفاده از آتل یا گچ گرفتن قابل درمان است. این روش درمانی منجر به آن میشود که استخوان در جای خود قرار بگیرد و در نهایت باعث ترمیم و بهبود استخوانها خواهد شد. در صورتی که آسیبها جدیتر باشد از گچ یا آتل استفاده خواهند کرد.
استفاده از عصا؛
هنگامی که پای شما با آتل یا گچ بسته میشود، بسیار مهم است که فشاری به پای خود وارد نکنید. به همین جهت استفاده از عصا در این مواقع از وارد کردن فشار به پا جلوگیری میکند.
جا اندازی استخوان؛
اگر استخوان شکسته شده از جای خود خارج شده باشد، ممکن است پزشک لازم بداند که استخوان را به جای اولیه خود بازگرداند. این یک روش درمانی غیر جراحی است.
قبل از جا انداختن مچ پا ممکن است برای کنترل درد شلکنندههای عضلانی یا آرامبخش برای بیمار در نظر گرفته شود.
عمل جراحی.
در صورتی که شکستگی و آسیب دیدگی در مچ پا شدید باشد و با گچ گرفتن یا آتل بستن بهبود پیدا نکند؛ ممکن است بهعنوان درمانی نهایی عمل جراحی برای بیمار در نظر گرفته شود.
جراح ممکن است برای ترمیم، بازسازی و تنظیم از میلههای فلزی، پیچ یا صفحاتی استفاده کند. این امر منجر به این میشود که استخوان مجددا در محل خود قرار گیرد.
اقدامات فوری که پس از شکستگی باید انجام دهید
زمانی که فکر میکنید دچار شکستگی شدهاید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید؛ اما شما نیز بایستی اقدامات فوری برای خود انجام دهید که به شرح زیر است:
- وزن خود را روی مچ پا وارد نکنید؛
- مچ پای خود را بلند کنید و روی بالشت قرار دهید.
- از یخ استفاده کنید؛
- جهت کاهش درد و تورم یخ را روی مچ پای خود بگذارید.
- پای خود را ببندید.
- اگر خونریزی دارید با پانسمان تمیز مچ پای خود را ببندید.
نکاتی جهت بهبودی شکستگی مچ پا
بهطور کلی شکستگی مچ پا طی 6 الی 12 هفته ترمیم میشود. اگر آسیبها به گونهای باشد که نیاز به عمل جراحی نداشته باشد، نهایتا تا 6 هفته بهبود مییابد. طی این مدت ممکن است پزشک صلاح بداند که شرایط بیمار را با استفاده از عکسبرداریهای اشعه ایکس مورد بررسی قرار دهد.
در ادامه برای اینکه بتوانید در تسریع روند بهبودی کمک کنید نکاتی را در ادامه برای شما آوردهایم:
از فشار آوردن به مچ پا خودداری کنید؛
تا حد امکان نباید با پایی که دچار آسیبدیدگی شده است، فعالیت داشته باشید. زمانی که میخواهید راه بروید، نباید وزن خود را روی مچ پایتان وارد کنید.
استراحت کنید؛
تا زمانی که مچ پا بهبود پیدا نکرده است، نباید وسیلههای سنگین را بلند کنید یا تمرینات ورزشی انجام دهید.
فیزیوتراپی را فراموش نکنید؛
هنگامی که استخوان مچ پای شما در حال ترمیم و بهبودی است، ممکن است پزشک لازم بداند که تمریناتی در مچ پای شما انجام داده شود. نحوه صحیح تمرین مچ پا را فیزیوتراپیست به شما خواهد گفت. انجام تمرینات مناسب منجر به تقویت استخوانهای مچ پای شما میشود.
به رژیم غذایی خود توجه کنید؛
شکستگی مچ پا مانند آسیبدیدگیهای دیگر برای بهبودی نیاز به مواد مغذی دارد. در این باره با پزشک خود مشورت داشته باشید که چه رژیم غذایی برای شما مناسب است.
از مصرف سیگار خودداری کنید؛
اگر طی این مدت سیگار بکشید روند ترمیم استخوان مچ پا کُند میشود. دود سیگار دارای موادی است که توانایی بدن شما را جهت ایجاد بافت استخوانی جدید مختل میکند.
طی مدت بهبودی به پزشک مراجعه کنید
طی مدتی که استخوان مچ پا در حال بهبودی و ترمیم است، طبق زمانی که پزشک برای شما تعیین کرده، میبایست بهطور منظم به پزشک مراجعه کنید تا شرایط شما مورد بررسی قرار گیرد.
انواع شکستگیهای مچ
مچ پا ممکن است به شکلهای مختلفی دچار شکستگی شود، که در ادامه انواع آن را برای شما ذکر خواهیم کرد:
- شکستگی عرضی قوزک مچ پا
- شکستگی داخلی قوزک مچ پا
- شکستگی دو قوزکی
- شکستگی سه قوزکی
- شکستگی پیلون
- آسیب به سند سموتیک
کلام آخر
شکستگی مچ زمانی رخ میدهد که یک یا چند استخوان در مچ پا شکسته شود. معمولا شکستگیها بر اثر زمین خوردن، ورزشهای پر تحرک، آسیبدیدگیهای ناگهانی یا تصادفات رخ میدهد که فشار زیادی به مچ پا وارد میشود.
درمانی که برای شما در نظر گرفته شده، بسته به شدت آسیبدیدگی متفاوت خواهد بود. اگر شکستگی جزئی باشد، باید گچ یا آتل بگیرید. اگر شکستگی شدید باشد، نیاز به عمل جراحی خواهد بود.
روند بهبودی در هر فردی متفاوت است؛ اما بهطور میانگین مدتی که برای بهبودی در نظر گرفته شده، بین 6 تا 12 هفته است.